IQ 130: Τεράστιες δεξιότητες αλλά και πολλά εμπόδια

Οι άνθρωποι ανταλλάσσουν απόψεις για την αστροφυσική και τη φιλοσοφία πίνοντας καφέ. Πριν από τη διάλεξη για τη ραδιενέργεια ή την κορεατική γραφή, υπάρχει ακόμη χρόνος για ένα παζλ 1000 κομματιών. Και στο περιθώριο μιας περιήγησης σε ορυχείο, μπορείτε να συνομιλήσετε για θέματα πληροφορικής ή αιολικής ενέργειας. Όταν περισσότεροι από 1.000 εξαιρετικά ταλαντούχοι άνθρωποι με IQ τουλάχιστον 130 συναντιούνται, τα θέματα συζήτησης είναι ποικίλα και διανοητικά απαιτητικά.

«Δεν μπορούμε να κάνουμε καθημερινές κουβέντες, πάντα ψάχνουμε για βάθος και μας αρέσει να μιλάμε για πολλά θέματα ταυτόχρονα», λέει ο Κλάους Μέλντερ από το διοικητικό συμβούλιο της γερμανικής Mensa. Ο σύλλογος Mensa με περίπου 16.000 μέλη, το μεγαλύτερο δίκτυο χαρισματικών ανθρώπων στη χώρα, διοργάνωσε τη συνάντηση στο Ντούισμπουργκ.

Το ευφυέστερο 2% του πληθυσμού

Η ομάδα των συμμετεχόντων - από όλη τη Γερμανία και τις γερμανόφωνες χώρες - είναι πολύχρωμη. Ο Ζίφκε Λούερς λέει: «Όλα ήταν εύκολα για μένα, έτσι ήταν στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο και έτσι είναι και στη δουλειά». Με δείκτη νοημοσύνης 145, ο επιχειρηματίας που ήρθε από το Μόναχο είναι εξαιρετικά ευφυής.

Σύμφωνα με πληροφορίες της Mensa, περίπου το δύο τοις εκατό του πληθυσμού είναι εξαιρετικά χαρισματικό με IQ τουλάχιστον 130. Πάνω από 145, οι άνθρωποι θεωρούνται ιδιαίτερα ευφυείς. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν δείκτη νοημοσύνης 100.

«Με ό,τι και αν ασχολήθηκα, απλώς λειτούργησε», λέει ο Λούερς, χαλαρός και με αυτοπεποίθηση. «Δεν κατάγομαι από ακαδημαϊκό περιβάλλον, προέρχομαι από ένα αγρόκτημα και δεν μου αρέσει πολύ να περιβάλλω τον εαυτό μου με ακαδημαϊκούς».

Η σύντροφός του Ζαμπίνε Λέτενμαϊερ παραδέχεται χαμογελώντας: «Έχει τεράστιες γνώσεις και διαφωνεί με επιχειρήματα, οπότε φτάνω συχνά στα όριά μου».

Η υψηλή νοημοσύνη μπορεί να γίνει εμπόδιο

Η υψηλή νοημοσύνη μπορεί όμως να γίνει εμπόδιο και να επιβαρύνει. Πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν το συναίσθημα της απόρριψης ή της ταμπέλας ως «σπασίκλα». Όταν οι φίλοι της είπαν πριν από δέκα χρόνια ότι ήταν «διαφορετική», η Ουλρίκε Αλτ άρχισε να ψάχνει για πρώτη φορά στο Διαδίκτυο. «Έψαξα για ψυχικές διαταραχές που μπορεί να έχω», αναφέρει η σύμβουλος ψυχικής υγείας. «Πάντα συγκέντρωνα γνώσεις. Μόλις καταλάβαινα κάτι, καταπιανόμουν με κάτι καινούργιο».

Και όμως ήταν κακή μαθήτρια, έμεινε δύο φορές στάσιμη και το μεγάλο της ταλέντο πέρασε απαρατήρητο. Αφού εργάστηκε ως επιχειρηματίας κοσμημάτων, διευθύντρια έργων πληροφορικής και μάγος, η 49χρονη προσφέρει πλέον καθοδήγηση σε ανθρώπους με υψηλή νοημοσύνη. Στη διάλεξή της στο Ντούισμπουργκ εξηγεί με χιουμοριστικό και πρακτικό τρόπο πώς μπορεί να επιβραδυνθεί η αγχωτική πλημμύρα σκέψεων στο μυαλό των ιδιαίτερα ευφυών ανθρώπων. Η ίδια λυπάται: «Υπάρχουν πολλά ακατάλληλα στερεότυπα για εμάς, είναι κρίμα. Δεν είμαστε τίποτα το ιδιαίτερο, απλώς σκεφτόμαστε πιο γρήγορα και έχουμε τεράστιες δεξιότητες».

Οι χαρισματικοί άνθρωποι κινδυνεύουν να αποτύχουν παταγωδώς. Το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Mensa Κλάους Μέλντερ λέει: «Μερικοί χαρισματικοί άνθρωποι δεν μπορούν να ανεχτούν την απογοήτευση». Πολλοί δεν είχαν δυσκολίες στο σχολείο και το πανεπιστήμιο και δεν έμαθαν πώς να αντιμετωπίζουν προβλήματα που προκύπτουν αργότερα στη δουλειά - για παράδειγμα όταν έχει να κάνει κανείς με ανωτέρους.

«Τείνουμε να σκεφτόμαστε με πολύπλοκους, αλληλένδετους τρόπους. Αυτό συχνά δεν είναι αποδεκτό στον εργασιακό χώρο. Μας λένε: "Μην αμφισβητείτε τα πάντα"», εξηγεί ο Μέλντερ. Επειδή τα χαρισματικά άτομα είναι πιο γρήγορα, πλήττουν επίσης γρήγορα και χάνουν το ενδιαφέρον τους. Και: «Συχνά βάζουμε στους εαυτούς μας δύσκολα και μετά καταλήγουμε να χτυπάμε το κεφάλι στον τοίχο», λέει ο μηχανολόγος μηχανικός. Η ευρέως διαδεδομένη υπόθεση ότι το να είσαι προικισμένος σημαίνει πάντα και πετυχημένος, είναι λάθος.

Χαρισματικά παιδιά δεν αντιμετωπίζουν αρκετές προκλήσεις

Χρειάζεται περισσότερη κατανόηση, εκπαίδευση και υποστήριξη. Πολλά χαρισματικά παιδιά δεν αντιμετωπίζουν αρκετές προκλήσεις στα σχολικά μαθήματα, κάτι που μερικές φορές μπορεί να έχει μοιραίες συνέπειες στα κίνητρά τους για μάθηση αλλά και στην υγεία τους, τονίζει η Γερμανική Εταιρεία Προικισμένων Παιδιών.

Κάποια είναι μόνιμα βαριεστημένα, δυσαρεστημένα, στεναχωρημένα. Άλλα αποκτούν την ταμπέλα του «εξυπνάκια» με αποτέλεσμα θλιβερές μοίρες και προβλήματα συμπεριφοράς. Αυτό που χρειάζεται είναι καλύτερος εντοπισμός και υποστήριξη και μεγαλύτερη ευελιξία στο σχολικό σύστημα - για παράδειγμα, μέσω της πρόωρης εισαγωγής στο σχολείο ή της παράλειψης πολλών βαθμίδων.

Επιμέλεια: Ευθύμης Αγγελούδης